
Elektronisch schakelen, hoe omzeil je dat…
Zoals ik in mijn column al schreef, is digitaal schakelen makkelijk, mooi, klein en overal te gebruiken. Toch zitten er risico’s aan, want een kleine computerstoring kan een groot ongeluk veroorzaken. Keuringsdiensten en certificeringen neuzelen over de kleinste dingetjes aan boord die een eventueel gevaar voor de scheepvaart zouden kunnen opleveren, maar het risico van een schakelfoutje in een motorcomputer, daar hoor je niemand over!
Meer dan eens zijn er ongelukken gebeurd met motorbedieningen en het internet staat vol met filmpjes en verhalen van jachten, maar ook kolossale schepen, die door een weigering of een black-out flinke schade veroorzaken. Een ervaring rijker, maar ook noodgedwongen wegens niet leverbare nieuwe onderdelen, besloot ik de digitale wereld te omzeilen en een schakeling te maken die zowel digitaal als analoog kan worden gebruikt.
De meeste digitale gas- en schakelhandels werken met een potmeter, die bij bepaalde waardes de motorcomputer opdracht geeft gas te geven, danwel voor of achteruit te schakelen. De computer geeft dan een stroompje door naar het schakelventiel (solenoid) om de keerkoppeling te schakelen. Als er in deze computer iets fout gaat, stuurt hij geen stroom meer uit en dan is het game over. De hele computer zit ingegoten in een blok hars, dus kan zo de container in en het enige wat blijft is een nieuwe kopen.
De Meander V is nu uitgevoerd met een back-up systeem waarbij we digitaal kunnen schakelen zoals het origineel was, middels de potmeter(s) in de gashandel(s), mocht ik ooit weer voordelig aan een nieuwe motorcomputer kan komen. Daarvoor moest ik een ‘Morsebediening’ hebben die half elektronisch en half mechanisch was. Op de No Limit (de Meander III) die ik in 1996 als eerste No Limit Ship bouwde zat een Amerikaan systeem, genoemd Glendinning. Het was een volledig elektronische motorbesturing, maar met een trek- en duwkabel back-up. Mocht de boel in storing vliegen of de stroom valt uit, dan schiet automatisch het systeem via de trek- en duwkabels in werking. De nieuwe eigenaar heeft het laten vervangen omdat ook daar het elektronisch schakelen na 25 jaren trouwe dienst meermaals weigerde.
Bij No Limit Ships hadden ze de bedieningshandels bewaard uit nostalgie en toen ik mijn probleem voorlegde zij de eigenaar dat ik mijn oude handels nog wel terug kon krijgen want hij had ze bewaard. Mooi… daar kon ik wat mee en heb het systeem toegepast, maar zonder trek- en duwkabels, want dat zit gewoonweg niet op de motoren. Na het te hebben ontvangen en open geschroefd bleek alles nog ze goed als nieuw, zat mooi en het vet en schakelde zonder enige speling. Op de lievers die normaal de kabels bedienen heb ik vier microswitches gemonteerd die via een relais de stroom naar de solenoids schakelen. Daarvoor heb ik een extra 6 aderige kabel naar de machinekamer getrokken en die rechtstreeks op de beide solenoids van vooruit en achteruit aangesloten die op de keerkoppelingen van de stuurboord en bakboord motor zitten. Het enige wat nog kan uitvallen is de stroomtoevoer en daarom heb ik twee aparte voedingen aangelegd waaruit ik kan kiezen, mocht er überhaupt een spanning wegvallen.
Daarna moest ik de potmeters in de bedieningshandels nog vervangen. Het Volvo Penta systeem gebruikt potmeters van 2KΩ en in de Glendinning zat 10KΩ, dus die heb ik verwisseld. Eeven kalibreren en klaar. Mocht ik weer digitaal kunnen willen schakelen, dan kan ik gewoon alleen via de potmeters de motoren weer bedienen zoals het origineel is en zodra het uitvalt, kan ik terug naar mijn back-up systeem met schakelaars. Daarvoor hoef ik alleen maar de stekker naar de solenoids om te zetten van het nieuwe schakelsysteem naar de stekkers op de motorcomputer. Voorlopig blijf ik op mijn nieuw aangelegde schakelsysteem varen en zal h.w.s. nooit meer teruggaan naar het digitale, want dit voelt veel veiliger…